لکه‌ی خونی که از فضا قابل مشاهده است؛ تنها مسیر پیش‌روی جهان برای توقف فجایع سودان
پس از تصرف شهر الفاشر در منطقه دارفور سودان در ماه گذشته، شبه‌نظامیان نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) کارزاری سازمان‌یافته از اعدام‌های جمعی خانه‌به‌خانه را آغاز کرده‌اند که هدف آن غیرنظامیان بی‌دفاع و عمدتاً غیرعرب بوده است.
به گزارش یالانیوز به نقل از اکوایران، در حالی که این سطور نوشته می‌شود، کشتاری بی‌سابقه در ایالت دارفور شمالی در سودان در حال وقوع است و جامعه جهانی تقریباً هیچ واکنش جدی‌ای به آن نشان نداده است.
پس از تصرف شهر الفاشر در دارفور در ماه گذشته، شبه‌نظامیان نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) کارزاری سازمان‌یافته از اعدام‌های جمعی خانه‌به‌خانه را آغاز کرده‌اند که هدف آن غیرنظامیان بی‌دفاع و عمدتاً غیرعرب بوده است. به نوشته نشریه فارن پالیسی، ابعاد این کشتار چنان گسترده است که احتمالاً لکه‌های بزرگ خون از فضا و در تصاویر ماهواره‌ای قابل مشاهده است. براساس برآوردها، تنها در ۴۸ ساعت نخست پس از تصرف شهر، حدود دو هزار غیرنظامی کشته شدند.
جنگ علیه «زغاوه‌ها»
در ۲۸ اکتبر، نیروهای پشتیبانی سریع مستقیماً به سراغ آخرین بیمارستان باقی‌مانده در شهر رفتند و طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، در مدت چند ساعت، بیمارستان را بخش به بخش جست‌وجو کرده و ۴۶۰ بیمار، پزشک و پرسنل درمانی را کشتند. نیروهای پشتیبانی سریع پیش‌تر نیز پس از عقب‌نشینی از مناطقی مانند بحری خارطوم و ام درمان، گورهای دسته‌جمعی برجای گذاشته بود، که بیش از هزار جسد در آن‌ها کشف شد. فرماندهان و نیروهای این گروه چندین بار آشکارا از تمایل خود برای «نابودی» غیرعرب‌ها سخن گفته‌اند.
پیش از تصرف الفاشر، ساکنان گزارش دادند که در مکالمات رادیویی بین فرماندهان نیروهای پشتیبانی سریع، گفته می‌شد باید «تمام زغاوه‌ها را پاکسازی کنید»، و آنان را «برده» می‌نامیدند. در روزهای اخیر نیز سازمان دیده‌بان حقوق بشر ویدئویی را ثبت کرده که در آن یکی از نیروهای نیروهای پشتیبانی سریع پیش از شلیک به یک غیرنظامی که التماس می‌کرد، می‌گوید: «به تو رحم نخواهم کرد… ما برای کشتن اینجا هستیم».
آنچه تاکنون از ابعاد این کشتار و میزان تلفات در الفاشر می‌دانیم، تنها بخش کوچکی از واقعیت است. زیرا نیروهای پشتیبانی سریع پیش از حمله، ارتباطات شهر را کاملاً قطع کرده است. اطلاعات در حال حاضر بیشتر از ویدئوهای منتشرشده توسط خود نیروهای پشتیبانی سریع به دست می‌رسد؛ تصاویری که به‌صراحت کشتار و شادی نیروها را به نمایش می‌گذارد. حدود ۲۰۰ هزار غیرنظامی همچنان در شهر محاصره شده‌اند و صدها هزار تن دیگر در اطراف، از جمله در شهر تویلا و ایالت هم‌مرز کردفان شمالی، در معرض خطر هستند.
نشانه‌های یک فاجعه بزرگتر
برای حفاظت از این مردم و جلوگیری از تکرار فجایع تاریخی، همه گزینه‌ها باید مدنظر باشد. کشورها باید رهبران نیروهای پشتیبانی سریع، خطوط تأمین تسلیحات و حامیان خارجی قدرتمند این گروه را هدف تحریم و فشار قرار دهند. نسل‌کشی‌ها یک‌باره آغاز نمی‌شوند. همان‌گونه که وقایع جنگ جهانی دوم با اتاق‌های گاز شروع نشد، نسل‌کشی رواندا با ۱۰۰ روز قتل بی‌وقفه آغاز نشد و فاجعه سربرنیتسا نیز یک‌شبه رخ نداد؛ همیشه نشانه‌های هشداردهنده‌ای پیش از وقوع وجود دارد.
در الفاشر، این نشانه‌ها بیش از دو سال قابل مشاهده بود. جامعه جهانی بیش از دو دهه است که ماهیت نیروهای پشتیبانی سریع (جانشین همان جنگ‌سالاران دارفور) را می‌شناسد. سکوت امروز، از این رو، غیرقابل توجیه‌تر است. در نوامبر ۲۰۲۳، بیش از ۱۰۰ کارشناس برجسته پیشگیری از جنایات جمعی در نامه‌ای سرگشاده هشدار دادند که خطر نسل‌کشی «در حال رسیدن به نقطه بی‌بازگشت» است. در این نامه تأکید شده بود که الفاشر در معرض خطر ویژه قرار دارد و براساس قوانین بین‌المللی، در چنین وضعیتی کشورها موظف به جلوگیری از جنایت جنگی هستند.
اما جامعه جهانی به جای مداخله، اجازه داد نیروهای پشتیبانی سریع طی ۱۸ ماه شهر را محاصره و با ساخت یک خاکریز عظیم، خروج مردم از محدوده‌ای 10 کیلومتری را غیرممکن کند. ماه‌ها محاصره، گلوله‌باران، گرسنگی و بیماری، مردم را از هرگونه توان دفاعی محروم کرده است. زنان، کودکان، مجروحان و سالمندان هیچ‌کدام در امان نیستند.
نقش مستقیم ابوظبی
نقش امارات متحده عربی در قدرت‌گیری نیروهای پشتیبانی سریع تعیین‌کننده بوده است. امارات با تأمین سلاح، منابع مالی و حمایت سیاسی، زمینه این کشتار را فراهم کرده است. امارات این موضوع را رد می‌کند و مدعی است که از هیچ‌یک از طرف‌ها حمایت نمی‌کند. اما براساس گزارش‌های اطلاعاتی آمریکا، درست پیش از تصرف الفاشر، امارات پروازهای باری حامل پهپادهای پیشرفته، سلاح‌های سنگین، خودروهای نظامی، خمپاره و مهمات را افزایش داده است.
در سازمان ملل نیز امارات تلاش‌های مربوط به ایجاد وقفه انسانی را تضعیف کرده و همزمان در گروه موسوم به «چهارگانه سودان» – شامل آمریکا، مصر، عربستان و امارات – نقش دارد؛ گروهی که ظاهراً هدف آن یافتن راه‌حل دیپلماتیک است. شورای امنیت سازمان ملل نیز تاکنون عملاً اقدامی انجام نداده و تنها به صدور دو قطعنامه بی‌اثر بسنده کرده است. این شورا در حالی مسئول حفظ صلح و امنیت جهانی است که پنج عضو دائم آن، از جمله آمریکا، بریتانیا، چین، روسیه و فرانسه، همگی تأمین‌کنندگان تسلیحات و فناوری‌هایی هستند که امروز توسط نیروهای پشتیبانی سریع به‌کار می‌رود.
نیاز به اقدام جدی
تجربه نشان داده است که فرماندهان و عاملان این جنایات در نهایت محاکمه خواهند شد؛ اما این امر جان کسانی را که اکنون در معرض کشتار هستند نجات نخواهد داد. جامعه جهانی باید به جای اتکا به بیانیه و محکومیت، سازوکاری عملی برای حفاظت از غیرنظامیان ایجاد کند؛ هرچند با توجه به ساختار قدرت در شورای امنیت، امید چندانی وجود ندارد. نکته مهم این است که رهبری نیروهای پشتیبانی سریع همچنان برای بقا نیازمند مشروعیت خارجی است. حتی اکنون نیز محمد حمدان دقلو (همتی)، رهبر نیروهای پشتیبانی سریع، تلاش می‌کند با وعده «تحقیقات» درباره کشتارها، وجهه خود را حفظ کند. جهان نباید فریب این نمایش را بخورد و باید این نیاز به مشروعیت را به ابزاری برای فشار تبدیل کند.
دیوان کیفری بین‌المللی باید صدور حکم بازداشت رهبران مظنون به مشارکت در نسل‌کشی را بررسی کند. کشورها باید خواستار صدور اعلان قرمز اینترپل شوند و به امارات فشار بیاورند تا این کشتار را متوقف کند. همان‌گونه که گروه هفت تنها چهار ماه پس از تهاجم روسیه به اوکراین، واردات طلای روسیه را ممنوع کرد، امروز نیز می‌توان اقدام‌های مشابهی علیه امارات انجام داد؛ از توقیف دارایی‌ها تا تحریم شرکت‌ها و نهادهای مالی آن.
ارتباط مستقیم رهبران نیروهای پشتیبانی سریع با رهبران امارات، از جمله شیخ منصور بن زاید آل نهیان، توسط آمریکا تائید شده است. به نوشته فارن پالیسی، کشورهای غربی باید دارایی‌ها، پروژه‌ها و دارایی‌های دولتی تحت کنترل امارات، از جمله بانک مرکزی، شرکت ملی نفت، صندوق‌های ثروت ملی، تیم فوتبال منچسترسیتی و املاک و دارایی‌های لوکس را هدف قرار دهند. این مرحله پایانی نسل‌کشی در دارفور، با بیانیه و محکومیت پایان نمی‌یابد. این روند تنها هنگامی متوقف می‌شود که توانایی عاملان برای کشتن، مختل شود.
اکوایران | تصویر اقتصاد ایران