بازیگران پنهان نسل‌کشی سودان
اکوایران: قاهره منتظر آن نمانده که خطر به دروازه‌هایش برسد؛ بلکه در همکاری نزدیک با ارتش سودان تلاش می‌کند آن را از مرزهای خود دور نگه دارد.
به گزارش یالانیوز به نقل از اکوایران، وقتی نیروهای شبه‌نظامی «نیروهای پشتیبانی سریع» (RSF) شهر الفاشر را در دارفور تصرف کردند، مصر آن را صرفاً یک نبرد دیگر در جنگ سودان ندانست؛ بلکه آن را شکافی بالقوه در خطوط دفاعی خود دید.
در حالی که جنگجویان ار‌اس‌اف مردم الفاشر را هدف مجموعه‌ای از خشونت‌ها و نقض حقوق بشر قرار می‌دهند، قاهره مرزهای جنوبی‌اش را بار دیگر به‌عنوان خط مقدم دفاعی خود بازتعریف می‌کند.
سقوط پایتخت شمال دارفور نقطه عطفی در این جنگ است. مصر همواره در این درگیری نقشی ایفا کرده است. ارتش سودان (SAF) که از آوریل ۲۰۲۳ در حال جنگ با آراساف است، با ارتش مصر رابطه‌ای دیرینه دارد و قاهره در طول این جنگ از متحد خود حمایت کرده است.
اما تصرف بخش سودانی «مثلث مرزی» خشک و بی‌آب‌وعلف که بخش‌هایی از مصر و لیبی را نیز دربر می‌گیرد در ماه ژوئن، و سپس وقایع هولناک الفاشر، معادله را تغییر داده است.
به گزارش یالانیوز به نقل از میدل‌ایست‌آی، دولت عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر، با بیم از اینکه اگر جنگ مهار نشود ممکن است به مرزهای این کشور سرایت کند، در حال بازچینش نقشه امنیتی خود است؛ ترکیبی از هماهنگی‌های نظامی و تحرکات دیپلماتیک برای مهار پیامدها.
در همین حال، ارتش سودان و نیروهای متحدش در «نیروهای مشترک» که در الفاشر در برابر تسلیحات و فناوری پیشرفته‌ای که امارات متحده عربی در اختیار آراساف قرار داده بود از نظر توان رزمی عقب ماندند، به‌دنبال کمک بیشتر هستند؛ بنا بر گفته دیپلمات‌های سودانی که با میدل‌ایست‌آی صحبت کرده‌اند.
خلود خیر، تحلیلگر سودانی و مدیر اندیشکده کانفلوئنی‌ادوایسوری، گفت: «ارتش سودان انتظار دارد که پس از سقوط الفاشر، مصر و ترکیه به آن تسلیحات ارائه دهند. مصر به‌طور مشخص، در پی حفاظت از مرزهای جنوبی خود است و از استقرارهای آراساف در نزدیکی این مرزها نگران است.»
با این چشم‌انداز، مصر بی‌سروصدا مواضع خود را در امتداد مرز با سودان و لیبی تقویت کرده است. قاهره منتظر آن نمانده که خطر به دروازه‌هایش برسد؛ بلکه در همکاری نزدیک با ارتش سودان تلاش می‌کند آن را از مرزهای خود دور نگه دارد.
مصر به کمک ارتش سودان می‌آید
یک منبع ارشد در سازمان اطلاعات نظامی مصر به وب‌سایت میدل‌ایست‌آژ گفت: «همکاری میان ارتش‌های مصر و سودان برای ایجاد یک نیروی فرماندهی مشترک برای بازدارندگی آراساف و جلوگیری از هرگونه نفوذ احتمالی از مرزهای سودان یا لیبی به داخل مصر آغاز شده است.»
فوریت اوضاع برای قاهره زمانی آشکار شد که احمد فتحی، رئیس ستاد ارتش مصر، طی ۲۴ ساعت دو سفر انجام داد: نخست به عربستان سعودی و سپس به بندر سودان، که اکنون محل استقرار دولت مورد حمایت ارتش سودان است.
در عربستان سعودی، کشوری که تصور می‌شود در جنگ سودان از ارتش سودان (SAF) حمایت می‌کند، فتحی ریاست مشترک کمیته همکاری نظامی مصر و عربستان را بر عهده داشت. در سودان نیز او برنامه‌های عملیاتی در امتداد مرزهای مشترک را هماهنگ کرد.
بر اساس گفته همان منبع مصری، این سفر راه را برای ایجاد اتاق عملیات مشترک در ایالت شمال کردفان و استقرار سامانه‌های هشدار زودهنگام راداری جدید هموار کرد. همزمان با تصرف الفاشر، آراساف
شهر «بارا» در شمال کردفان را نیز به کنترل خود درآورد.
این منطقه از سودان غنی از نفت است. اما اهمیت «بارا» فقط اقتصادی نیست؛ این شهر تنها چهار ساعت با پایتخت خارطوم و شهر دوقلوی آن، ام‌درمان، فاصله دارد. آراساف که در آغاز جنگ منطقه پایتخت را تصرف کرده بود اما در ماه مارس امسال آن را به SAF واگذار کرد، اکنون به‌نظر می‌رسد برای حمله‌ای جدید به ام‌درمان برنامه‌ریزی می‌کند.
خلود خیر، تحلیلگر سودانی، گفت: «حمله برنامه‌ریزی‌شده آر‌اس‌اس به ام‌درمان در ماه‌های آینده می‌تواند دخالت قاهره را تسریع کند؛ زیرا پایتخت همیشه خط قرمز مصر بوده است.»
منبع ارشد اطلاعات نظامی مصر افزود: «اتاق عملیات مشترک در کردفان به مصر این امکان را می‌دهد که حضور ارتش سودان را در مناطقی که اخیراً به دست آراساف افتاده‌اند، بازگرداند… بازپس‌گیری دارفور برای ثبات منطقه و حفاظت از مرزهای مصر حیاتی است.»
تغییر راهبردی قاهره
در میدان عمل، مصر نیروهای خود را در امتداد مرزهای سودان و لیبی بسیج کرده و گشت‌های هوایی مستمر انجام می‌دهد.
به گفته منبع نظامی مصری: «نیروی هوایی مصر از نزدیک شدن به مناطقی که تحت کنترل آراساف در سودان هستند خودداری کرده، زیرا از سامانه‌های پدافند هوایی متحرک این گروه شبه‌نظامی بیم دارد. گشت‌های مصری تنها در حریم هوایی مصر پرواز شناسایی انجام می‌دهند تا بدون نقض حریم سودان، نظارت دائمی بر منطقه برقرار باشد.»
یک منبع رسمی دیگر در مصر نیز گفت: «مصر تحت رهبری ژنرال عبدالفتاح البرهان به سودان راهنمایی‌های عملیاتی و سلاح ارائه داده و هماهنگی‌های لازم برای استقرار نیروها جهت مقابله با آراساف را انجام داده است.»
این منبع هشدار داد که «هر گونه خطا یا تأخیر در واکنش به تحرکات آراساف می‌تواند امنیت مرزهای مصر را تهدید کند.»
برای قاهره، سقوط الفاشر تنها شکست ارتش سودان نبود؛ بلکه هشداری درباره شکنندگی ثبات منطقه‌ای بود.
این شهر مدت‌ها یک نقطه اتصال میان دارفور شرقی و غربی بود و سقوط آن عملاً بخش وسیعی از غرب سودان که اکنون تحت کنترل آراساف قرار دارد را از بقیه کشور جدا کرده است. این مسئله بار دیگر احتمال تجزیه سودان را تقویت کرده است.
تصرف بخش سودانی مثلث مرزی و شهر الفاشر، همچنین دست این گروه را بر مسیرهای حساس تجارت و قاچاق که به لیبی و چاد می‌رسند، باز کرده است. مصر که طی جنگ از قاچاق طلا از سودان منتفع شده بود، نمی‌خواهد نیرویی بی‌ثبات‌کننده کنترل این مسیرها را در دست داشته باشد.
یک تحلیلگر سیاسی مستقر در قاهره که به دلایل امنیتی نخواست نامش فاش شود، گفت:
«قدرت‌گیری آراساف خلائی ایجاد می‌کند که بازیگران غیر دولتی می‌توانند از آن سوءاستفاده کنند. برای مصر، این فقط یک موضوع همبستگی با سودان نیست؛ بحث حفاظت از جبهه جنوبی خودش است.»
امارات در سودان
قدرت‌گیری آراساف و جنایاتی که این نیرو در الفاشر مرتکب می‌شود، توجه‌ها را بیش از پیش به نقش امارات متحده عربی در جنگ سودان جلب کرده است.
اگرچه ابوظبی این موضوع را انکار می‌کند، اما گزارش‌های گسترده آراساف مبتنی بر تصاویر ماهواره‌ای، ردیابی پروازها و کشتی‌ها، شواهد ویدئویی، شماره سریال تسلیحات و منابع متعدد منطقه‌ای نشان می‌دهد که امارات در طول جنگ به آراساف سلاح رسانده است.
امارات از مسیرهایی شامل بندر بوساسو در منطقه پونتلند سومالی، پایگاه‌هایی در جنوب‌شرق لیبی تحت کنترل ژنرال خلیفه حفتر، چاد، جمهوری آفریقای مرکزی و پایگاه‌های هوایی در اوگاندا استفاده کرده و توانسته تجهیزات را به دو پایگاه داخل سودان، یعنی «نیالا» در جنوب دارفور و «المالحه» در ۲۰۰ کیلومتری الفاشر منتقل کند.
آراساف، حدود ۴۰ هزار نیروی جنگی به ائتلاف تحت رهبری امارات در یمن در یک دهه پیش فرستاده بود و پیوندهای مالی حمیدتی با امارات که عمدتاً از طریق طلا و زمین‌های کشاورزی به او کمک کرده تا ثروتی حدود ۷ میلیارد دلار جمع‌آوری کند.
ایالات متحده پیش‌تر آرای‌اف را به نسل‌کشی در دارفور متهم و فرماندهان آن را تحریم کرده است. مصر، که اقتصاد بیمار آن به گفته دونالد ترامپ به «پول غیرقابل‌باور» امارات وابسته است، اکنون بین دیپلماسی و نوعی سیاست امنیتی روزافزون در مرزهایش در حال موازنه است.
اکوایران | تصویر اقتصاد ایران